تاثیر روان شناسی در بهبود عملکرد ورزشکاران

روان شناسی ورزش دانشی میان رشته‌ای است که به بررسی داده‌های دو دانش حرکت شناسی و روان شناسی می‌پردازد، یا به عبارتی، مطالعه روانشناختی رفتار انسان در حیطه ورزش. روانشناسان ورزشی به تغییرهایی که برای افراد در بعضی شرایط و زمینه ها پیش می آید علاقمندند. آنها به بررسی علل تنوع رفتار در شرایط مختلف و همچنین علل تفاوت عملکرد دو ورزشکار در شرایط یکسان می پردازند. آنها در پی دانستن این هستند که چرا دو ورزشکار در شرایط و محل یکسان اضطراب، ترس، هیجان و عملکرد متفاوتی دارند و چرا یک ورزشکار در شرایط متفاوت و در مکان های مختلف هیجان ها و عملکرد متفاوتی را نشان می دهد و میزان این تغییرات چقدر و در چه زمینه هایی است. برای مثال روانشناسان به کرات دیده اند که میزان اضطراب تجربه شده توسط ورزشکار به شدت، وابسته به موقعیت است ( تمرین یا مسابقه، خانه یا دور از خانه). و از طرفی دیگر این که مسابقات از چه نوعی باشد مثلا لیگ یا قهرمانی کشوری یا جام جهانی نیز می تواند تاثیر زیادی بر فرد داشته باشد و یا در ورزشی مانند فوتبال هیجان و انگیزه بیشتری را در برابر شطرنج حس کند. حتی مربی ها هم در شرایط و مکان های مختلف رفتارها و نحوه مربیگری متفاوتی دارند.
برای بررسی و توضیح این تنوع رفتاری، روانشناسان عوامل متفاوتی را شناسایی و مورد آزمایش قرار داده اند. این عوامل به دو دسته عوامل فردی و عوامل محیطی اجتماعی تقسیم می شوند.
از عوامل فردی می توان موارد زیر را نام برد: رفتارها و تمایلات نسبتاً ثابت، ویژگی هایی مانند سن، جنسیت، اضطراب، جهت گیری انگیزشی، عزت نفس و ... و یا تفاوت های افراد در ارزیابی محیط و اتفاقاتی که در آن محیط رخ می دهد.
عوامل محیطی و اجتماعی نیز شامل موارد زیر می شوند: ویژگی های گروه (سایز گروه، هم بستگی اعضای گروه، ترکیب افراد) و نحوه مربیگری در گروه( مربی تیم یا راهنمای گروه). از عوامل اجتماعی دیگر نیز والدین، تعداد فرزندان خانواده، هم گروهی ها و هم سالان می تواند باشد. علاوه بر این، محیط اجتماعی فرهنگی و اجتماعی سیاسی نیز هم بر ورزشکاران و هم بر مربی ها اثر قابل توجه و شگرفی می گذارد که می تواند نگرش ها، اعتقادات، شناخت و جهت گیری های آنها را تغییر دهد. روانشناسان این عوامل را بررسی کرده و در جهت پیش بینی رفتارهای ورزشکاران در شرایط مختلف و ایجاد راهبردهای حمایتی در این راستا می باشند که این امر به آنها و ورزشکاران کمک می کند تا به بهترین نتایج دست یابند.
از جمله مهارت های روانشناختی که به ورزشکاران آموزش داده می شود می توان به موارد زیر اشاره کرد: نحوه بهبود عملکرد به وسیله تصویر سازی ذهنی و خود هیپنوتیزمی، اثر موسیقی، رفتارهای خوردن، اثر مشوق ها بر عملکرد، آموزش خلاق بودن، میزان انگیزش، نحوه بازگشت به عملکرد مناسب بلافاصله بعد از مسابقه برای افرادی که مجبور هستند در زمان کوتاهی چند رقابت را تجربه کنند، نحوه جلوگیری از اضطراب رقابتی، آموزش کنترل هیجان، سرکوب افکار منفی برای بهبود عملکرد و ....
این آموزشها و مهارت ها هم به ورزشکاران و هم به مربیان ارائه می شود. در مقالات بعدی انواع این مهارت ها توضیح و آموزش داده خواهد شد.
الهه رنجبر
کارشناس ارشد روانشناسی
هیأت پزشکی ورزشی استان تهران

تاريخ  ارسال:شنبه 14 بهمن 1391 - 13:25

کد:10078-1403